Informacje ogólne
Od 1 stycznia 2024 r. zasiłek dla opiekuna został zlikwidowany.
Od 01.01.2024 r. zasiłek dla opiekuna będzie przyznawany wyłącznie w określonych przypadkach na zasadzie zachowania praw nabytych tj. dla osób, które miały ustalone prawo do tego zasiłku co najmniej do 31 grudnia 2023 r.
Dla osoby, która miała ustalone prawo do zasiłku dla opiekuna co najmniej do 31 grudnia 2023 r. zasady pobierania tego świadczenia nie zmieniają się. Świadczenie będzie przysługiwało pod warunkiem, że osoba, na którą jest pobierane świadczenie, nie złoży wniosku o świadczenie wspierające w ZUS.
Wniosek o ustalenie prawa do tego świadczenia należy złożyć w organie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej ( osoby sprawującej opiekę nad osobą niepełnosprawną)
Prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego ustala się na okres świadczeniowy, który trwa od dnia 1 listopada do dnia 31 października następnego roku kalendarzowego, chyba, że orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony.
W tym przypadku prawo do świadczeń rodzinnych ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia, nie dłużej jednak niż do końca okresu zasiłkowego.
Specjalny zasiłek opiekuńczy przyznaje się na podstawie rodzinnego wywiadu środowiskowego, który będzie aktualizowany po sześciu miesiącach (lub każdorazowo w przypadku wystąpienia wątpliwości co do spełniania warunków do przyznania świadczenia).
Kwota świadczenia to 620 zł miesięcznie.
Przyznanie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego uzależnione jest od spełnienia kryterium dochodowego. Świadczenie to przysługuje , jeżeli dochód rodziny sprawującej opiekę oraz wymagającej opieki nie przekracza kwoty 764,00 zł na osobę.
Komu przysługuje świadczenie
Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny ( tj. osobom spokrewnionym w 1 i 2 stopniu: dzieci – rodzice, wnuki – dziadkowie, rodzeństwo) , a także współmałżonkom:
– jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Komu nie przysługuje świadczenie
Specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje jeżeli:
- Osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego. Osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna.
- Osoba sprawująca opiekę sama legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
- Osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu.
- Osoba wymagająca opieki ma ustalone prawo do świadczenia wspierającego.
- Na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury.
- Członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego świadczenia opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna , o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłku dla opiekunów.
- Na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego świadczenia opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna , o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłku dla opiekunów.
- Na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Kryterium dochodowe
Kryterium dochodowe uprawniające do specjalnego zasiłku opiekuńczego to 764,00 zł.
W celu ustalenia dochodu liczy się łączny dochód dwóch rodzin: rodziny osoby sprawującej opiekę i rodziny osoby wymagającej opieki.
Dokumenty
- Wypełniony wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego
- Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności osoby, nad którą sprawowana jest opieka i na którą dotychczas przyznano świadczenie,
- Oświadczenie o dochodach nieopodatkowanych wszystkich członków rodziny osoby sprawującej opiekę oraz osoby wymagającej opieki osiągniętych w roku bazowym poprzedzającym okres zasiłkowy,
- Oświadczenia lub inne dokumenty potwierdzające uzyskanie i/lub utratę dochodu przez członka rodziny,
- Jeżeli członek rodziny ma zasądzone alimenty na rzecz dziecka (dzieci), należy dostarczyć odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty na rzecz osób w rodzinie lub odpis protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej lub odpis zatwierdzonej przez sąd ugody zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem,
- Zaświadczenie od komornika o stanie egzekucji alimentów w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy (jeżeli postępowanie egzekucyjne było prowadzone, a otrzymywana kwota alimentów jest niższa niż ta wynikająca z wyroku).
- Jeżeli członek rodziny jest właścicielem gospodarstwa rolnego: zaświadczenie lub oświadczenie o powierzchni gospodarstwa rolnego wyrażonej w hektarach przeliczeniowych,
- Jeżeli członek rodziny jest zobowiązany do alimentów na rzecz osób spoza rodziny – dokument, który potwierdzi kwotę zapłaconych alimentów w roku bazowym poprzedzającym okres zasiłkowy , np. przekaz pocztowy lub potwierdzenie przelewu na rachunek bankowy
W sprawach skomplikowanych organ prowadzący może żądać innych dowodów, w tym przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, o którym mowa w ustawie o pomocy społecznej.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych
- Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 6 lipca 2023 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz zakres informacji, jakie mają być zawarte we wniosku i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2024 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna
- Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania
- Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym
